Hastane temizlik çalışanlarının biyolojik etkenlere yönelik bilgi tutum ve davranışları ile güvenlik kültürü algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Giresun il örneği / A study on the relationship between the attitudes and conducts of hospital cleaning employees regarding biological factors and the perception of safety culture: An example of Giresun province

Sağlık sektörü Türkiye'de iş kazaları ve meslek hastalıkları açısından yüksek riskli sektörlerden biridir. Sağlık çalışanlarının çalışma alanlarında en çok karşılaştıkları risk faktörlerinden biri de biyolojik etkenlerdir. Sağlık hizmeti sunan kuruluşlarda, biyolojik etkenlere yönelik mevcut risk ve tehlikelerin önlenmesinde iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları oldukça önem arz etmektedir. İş sağlığı ve güvenliği alanında teknik donanıma yönelik alınan tedbirlerin, iş kazalarının önlenmesi açısından yeterli olmadığı ve kişisel faktörlerin de etkili olduğu bilinmektedir. Özellikle çalışanların güvensiz riskli davranışlarının iş kazalarının meydana gelmesinde önemli bir yere sahip olduğu görülmektedir. Güvensiz davranışların değiştirilmesi ile çalışanların güvelik konusundaki tutum, inanç ve algıları olumlu yönde geliştirilerek, kültürel bir farkındalık oluşturmak suretiyle iş kazalarının önüne geçilebilecektir. Bu çalışmanın amacı, hastane temizlik çalışanlarının güvenlik kültürü düzeylerini tespit etmek ve güvenlik kültürü algısının çalışanların biyolojik etkenlere yönelik bilgi, tutum ve davranışları üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Çalışma Giresun ili merkez ve ilçelerinde bulunan kamu hastaneler birliğine bağlı 13 adet hastanede çalışan 565 temizlik çalışanının katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aşamasında Demografik Bilgi Formu, Biyolojik Etkenlere Yönelik Bilgi, Tutum ve Davranışlar Formu ile Güvenlik Kültürü Ölçeği kullanılmıştır. Çalışma ortamlarında güvenliğin sağlanmasında yönetimin tutum ve davranışının çalışanlar üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Güvenlik kültürü algısının oluşturulmasında ise, eğitimin önemli bir etken olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca riskli davranışlar içeren mesleki uygulamalar ile kadercilik değişkeni arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiş, kaderci yaklaşımın iş kazası riskini artırabileceği görülmüştür. Diğer taraftan bazı demografik verilere yönelik değişkenler ile güvenlik kültürüne yönelik değişkenler arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Sonuçta hastane temizlik çalışanlarının biyolojik etkenlere yönelik iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında, güvenlik kültürü bilincinin yeterince özümsenmediği sonucuna varılmıştır.

Health sector is one of the high-risk sectors in Turkey in terms of occupational accidents and diseases. One of the risk factors that healthcare professionals encounter most in their workplace is biological factors. Occupational health and safety practices are essential for the prevention of current risks and hazards related to biological factors in healthcare organizations. It is known that measures taken for technical equipment in the field of occupational health and safety are not sufficient to prevent occupational accidents and that personal factors are also effective. It is observed that particularly the unsafe and risky conducts of the employees have an important role in the occurrence of occupational accidents. Occupational accidents can be prevented by changing unsafe conducts, improving the attitudes, beliefs and perceptions of employees about safety in a positive way, and creating a cultural awareness. The aim of this study is to determine the safety culture levels of hospital cleaning employees and to reveal the effect of safety culture perception on the knowledge, attitudes and conducts of employees towards biological factors. The study was carried out with the participation of 565 cleaning employees working in 13 health organizations in the centre and districts of the Giresun province affiliated to the public hospitals association. During the data collection phase, Demographic Information Form, Form on Information about Biological Factors, Attitudes and Conducts and Safety Culture Scale were used. It was observed that the attitude and conduct of the management is effective on the employees in ensuring the safety in working environment. It was determined that education was an important factor in creating the safety culture perception. In addition, a statistically significant relationship was found between occupational practices involving risky conducts and the variable of fatalism, and it was seen that the fatalistic approach could increase the risk of occupational accidents. On the other hand, significant relationships were obtained between some demographic variables and safety culture variables. In the end, it was concluded that the safety culture awareness was not sufficiently internalized in the occupational health and safety practices of the hospital cleaning employees for biological factors.